సావిత్రీబాయి ఫూలే జీవిత చరిత్ర | Savitribai Phule Biography in Telugu
పరిచయం
భారతదేశంలో మహిళా విద్య, సామాజిక సమానత్వం, మరియు దళిత హక్కుల కోసం అహర్నిశం పోరాడిన మహనీయురాలు సావిత్రీబాయి ఫూలే. ఆమె కేవలం ఒక విద్యావేత్త మాత్రమే కాదు, భారత తొలి మహిళా ఉపాధ్యాయురాలు, మహిళా హక్కుల ఉద్యమానికి పునాది వేసిన మహిళా శక్తి యొక్క చిహ్నం. 19వ శతాబ్దంలో మహిళలు అణచివేయబడిన సమాజంలో, ఆమె ధైర్యంగా ముందుకు వచ్చి విద్యా విప్లవాన్ని సృష్టించారు.
ప్రారంభ జీవితం
సావిత్రీబాయి ఫూలే జననం జనవరి 3, 1831న మహారాష్ట్రలోని నాయగావ్ (సాతారా జిల్లాలో) జన్మించింది . ఆమె తండ్రి పేరు ఖాందోజీ నేవసే పటిల్, తల్లి పేరు లక్ష్మీబాయి.
సావిత్రీబాయి చిన్ననాట నుంచే చురుకైన, ధైర్యవంతురాలు. అయితే ఆ కాలంలో బాలికలకు విద్య అనేది నిషేధం. కానీ విధి ఆమెను మహాత్మా జ్యోతిరావ్ ఫూలే అనే మహనీయుని భార్యగా తీర్చిదిద్దింది, ఆ తర్వాత ఆమె జీవితమే ఒక విప్లవ గాధగా మారింది.
వివాహం మరియు విద్యాభ్యాసం
సావిత్రీబాయి 1840లో కేవలం తొమ్మిది సంవత్సరాల వయసులో జ్యోతిరావ్ ఫూలేను వివాహం చేసుకున్నారు.
వివాహం తర్వాత జ్యోతిరావ్ ఫూలే తన భార్యలో ఉన్న నేర్చుకోవాలనే తపనను గుర్తించి, ఆమెకు స్వయంగా చదువు చెప్పారు.
అనంతరం సావిత్రీబాయి ఫూలే మహారాష్ట్రలోని మిషనరీ పాఠశాలలో అధికారిక విద్యను అభ్యసించారు. ఆమెకు చదువు మాత్రమే కాదు, సమాజాన్ని మార్చాలనే ఉద్దేశం బలంగా ఉన్నది.
భారత తొలి మహిళా ఉపాధ్యాయురాలు
1848లో జ్యోతిరావ్ ఫూలే సహకారంతో సావిత్రీబాయి ఫూలే పూణెలో మొదటి బాలికల పాఠశాలను స్థాపించారు.
ఇది భారతదేశ చరిత్రలో ఒక విప్లవాత్మక ఘట్టం ఎందుకంటే ఆ కాలంలో బాలికలు పాఠశాలకు వెళ్ళడమే పాపంగా భావించబడేది.
మొదట పూణెలోని భిఢేవాడా అనే ప్రాంతంలో ఈ పాఠశాల ప్రారంభమైంది. ఆమె బోధన విధానం, మహిళల పట్ల ప్రేమ, మరియు విద్యా పట్ల అంకితభావం వల్ల అనేక మంది బాలికలు చదువుకోవడం ప్రారంభించారు.
దీని తరువాత ఆమె మరికొన్ని పాఠశాలలను ప్రారంభించారు — మొత్తం 18 పాఠశాలలు స్థాపించి మహిళా విద్యా విస్తరణకు మార్గం సుగమం చేశారు.
సమాజపు ప్రతిబంధకాలు
ఆ కాలంలో సావిత్రీబాయి చేసిన పనులు సమాజంలోని సంస్కారవాదులను కదిలించాయి.
ఆమె పాఠశాలకు వెళ్ళే దారిలో రాళ్లు, మట్టి, చెత్త, గోమయం వేసేవారు.
కానీ ఆమె దయతో మరియు ధైర్యంతో ఈ అవమానాలను ఎదుర్కొని, ప్రతిరోజూ విద్యార్ధినుల దగ్గరికి నవ్వుతూ వెళ్ళేవారు.
ఆమె దుస్తులలో ఒక చల్లా (దుప్పటి) ఉంచి, తన మీద పడిన మట్టి, ధూళిని తుడుచుకుని, “నేను వెనక్కి తగ్గను” అని చెప్పేది.
మహిళా హక్కుల ఉద్యమం
సావిత్రీబాయి కేవలం విద్యావేత్త మాత్రమే కాదు, మహిళా హక్కుల ఉద్యమానికి పితామహురాలు.
ఆమె మహిళల పట్ల సమాజంలో ఉన్న వివక్ష, బాల్యవివాహాలు, విధవల నిర్భందాలు వంటి అన్యాయాలకు వ్యతిరేకంగా పోరాడారు.
విధవల పట్ల దయ:
ఆ కాలంలో విధవలు చాలా కష్టాలు అనుభవించేవారు.
సావిత్రీబాయి, జ్యోతిరావ్ ఫూలేతో కలిసి "బాలహత్య నిరోధక గృహం" (Balhatya Pratibandhak Griha) అనే సంస్థను ప్రారంభించి, విధవలు ప్రసవించిన శిశువులను కాపాడేవారు.
సతీ ప్రథా వ్యతిరేకం:
ఆమె సతీ వ్యవస్థ, బాల్యవివాహం, మరియు మహిళలపై హింసలకు వ్యతిరేకంగా బహిరంగ సభల్లో ప్రసంగించి, మహిళల స్వీయగౌరవాన్ని పెంపొందించారు.
సమాజ సేవలో పాత్ర
సావిత్రీబాయి ఫూలే కేవలం విద్యా రంగంలోనే కాకుండా సామాజిక సేవా రంగంలో కూడా అద్భుత కృషి చేశారు.
1873లో ఫూలే దంపతులు "సత్యశోధక సమాజం" అనే సంస్థను స్థాపించారు.
ఈ సంస్థ ద్వారా జాతి, మతం, లింగం అనే తేడాలు లేకుండా సమానత్వం కోసం పోరాడారు.
అలాగే ఆమె మహిళా సబలీకరణ, దళిత హక్కులు, సమాన విద్యా హక్కు వంటి అంశాలపై తన జీవితాన్ని అంకితం చేశారు.
చివరి దశ మరియు మరణం
1897లో భారతదేశంలో ప్లేగ్ వ్యాధి విస్తరించింది.సావిత్రీబాయి ఫూలే స్వయంగా వ్యాధిగ్రస్తుల సంరక్షణలో నిమగ్నమయ్యారు. ఆ సమయంలో ఒక బాలుడిని తన చేతులతో తీసుకెళ్లి ఆసుపత్రిలో చేర్చినప్పుడు ఆమెకు కూడా ప్లేగ్ సోకింది.
మార్చి 10, 1897న ఆమె తుదిశ్వాస విడిచారు. ఆమె మరణం కూడా సేవలోనే, మనవత్వం కోసం త్యాగం అనే సంకేతంగా నిలిచింది.
వారసత్వం మరియు ప్రేరణ
సావిత్రీబాయి ఫూలే వారసత్వం నేటి భారత్‌లో స్త్రీశక్తికి ఒక దీపస్తంభం. ఆమె కృషి వల్ల భారత మహిళలు చదువుకునే హక్కు, మాట్లాడే హక్కు, మరియు సమానత్వ హక్కును పొందగలిగారు.
ఆమె గౌరవార్థం:
- పూణెలోని విశ్వవిద్యాలయం పేరు "సావిత్రీబాయి ఫూలే పుణే యూనివర్సిటీ"గా మార్చబడింది.
- ఆమె జయంతి జనవరి 3న ప్రతి సంవత్సరం మహారాష్ట్రలో పెద్ద ఎత్తున జరుపుకుంటారు.
- అనేక పాఠశాలలు, విద్యాసంస్థలు ఆమె పేరుతో కొనసాగుతున్నాయి.
సావిత్రీబాయి ఫూలే ప్రసిద్ధ ఉవాచలు
- “విద్యా లేని మహిళ చీకటిలో నడిచినట్లే ఉంటుంది.”
- “స్త్రీకి విద్య అంటే సమాజానికి వెలుగు.”
- “తన హక్కుల కోసం పోరాడే మహిళే నిజమైన దేవత.”
- “విద్య మనసును బంధనాల నుంచి విముక్తం చేస్తుంది.”
ముగింపు
సావిత్రీబాయి ఫూలే జీవితం త్యాగం, ధైర్యం, విద్య, మరియు సమానత్వం అనే నాలుగు స్తంభాలపై నిలిచింది. ఆమె ఒక విద్యావేత్తగానే కాదు, భారత మహిళా విమోచన ఉద్యమానికి మాతృరూపం.
ఆమె చెప్పిన మార్గం నేటికీ మనకు దిశ చూపుతుంది “విద్యతోనే సమాజం మారుతుంది.”